Bilgi iktisadı, entelektüel sermayeye dayalı bir tüketim ve üretim sistemidir. Bilhassa, bilimsel keşiflerden ve temel ve uygulamalı araştırmalardan yararlanma yeteneğini tabir eder. Bu, birçok gelişmiş ülkede tüm ekonomik faaliyetlerin büyük bir bileşenini temsil etmeye başladı. Bir bilgi iktisadında, bedelin kıymetli bir bileşeni, bu nedenle, çalışanlarının bilgisinin pahası yahut fikri mülkiyet üzere maddi olmayan varlıklardan oluşabilir.
Bilgi İktisadı Nedir?
Bilgi iktisadı, bilimin ve akademik bursun çağdaş ticarileşmesini tanımlar. Bilgi iktisadında, araştırmaya dayalı yenilik, patentler ve başka fikri mülkiyet biçimleri aracılığıyla metalaştırılır. Bilgi Çağında, global iktisat bilgi iktisadına gerçek ilerlemiştir.
Az gelişmiş ülkeler tarıma ve imalata dayalı ekonomilere sahip olma eğilimindedir. Gelişmekte olan bir ülkenin üretim ve hizmete dayalı bir iktisadı vardır ve gelişmiş ülkeler hizmete dayalı ekonomilere sahip olma eğilimindedir.
Çoğu ülke iktisadı, bu üç ana ekonomik faaliyet kategorisinin her birinden oluşur, lakin o ülkenin zenginliğine nazaran farklı oranlardadır. Bilgi iktisadı faaliyetlerine örnek olarak araştırma, teknik dayanak ve danışmanlık verilebilir.
1980 Bayh-Dole Yasası, ABD’de fikri mülkiyetin ele alınmasında kıymetli bir dönüm noktasıydı, zira üniversitelerin federal Ar-Ge finansmanı ile yapılan icat yahut keşiflerin haklarını elinde tutmasına ve özel lisanslar üzerinde pazarlık yapmasına müsaade verdi.
Bilgi Çağı’nda global iktisat, her ülke iktisadından en güzel uygulamaları beraberinde getirerek bilgi iktisadına gerçek hareket etmiştir. Ayrıyeten, bilgiye dayalı faktörler, insan uzmanlığı ve ticari sırlar üzere bilgi kaynaklarının ekonomik büyümede çok değerli faktörler olduğu ve kıymetli ekonomik kaynaklar olarak kabul edildiği, birbirine bağlı ve global bir iktisat yaratır. Fakat, genel kabul görmüş muhasebe unsurlarının (GAAP) şirketlerin bu varlıkları bilançolarına dahil etmesine müsaade vermediğini belirtmek değerlidir.
Akademik araştırma ve temel bilimin çağdaş ticarileştirilmesinin kökleri, hükümetlerin askeri avantaj arayışında olmasıdır.
Bilgi İktisadı ve İnsan Sermayesi
Bilgi iktisadı, eğitim ve bilginin – yani “insan sermayesinin” bireyler, işletmeler ve iktisat için kâr sağlamak üzere satılacak ve ihraç edilecek üretken bir varlık yahut iş eseri olarak nasıl hizmet edebileceğini ele alır. İktisadın bu bileşeni, büyük ölçüde doğal kaynaklar yahut fizikî katkılar yerine entelektüel yeteneklere dayanır. Bilgi iktisadında, entelektüel uzmanlığa dayalı eserler ve hizmetler, bir bütün olarak iktisatta yeniliği teşvik ederek teknik ve bilimsel alanları ilerletir.
Dünya Bankası bilgi ekonomilerini dört sütuna nazaran tanımlar:
- Girişimciliği ve bilgi kullanımını teşvik eden kurumsal yapılar
- Nitelikli işgücünün mevcudiyeti ve yeterli bir eğitim sistemi
- Bilgi ve irtibat teknolojisi (BİT) altyapılarına erişim
- Akademi, özel kesim ve sivil toplumu içeren canlı bir inovasyon ortamı
Bilgi İktisadının Gerçek Dünya Örneği
Akademik kurumlar, araştırma ve geliştirme (Ar-Ge) ile uğraşan şirketler, datalar için yeni yazılımlar ve arama motorları geliştiren programcılar ve tedavileri düzgünleştirmek için dijital dataları kullanan sıhhat çalışanları bir bilgi iktisadının bileşenleridir. Bu iktisat komitecileri, tarım eserlerini daha uygun yönetmek için yazılım uygulamaları ve dijital tahliller kullanan çiftçiler, robot dayanaklı ameliyatlar üzere ileri teknoloji tabanlı tıbbi bakım prosedürleri yahut okullar üzere daha klâsik alanlardaki personellere bilgi ve hizmetlerini aktarır.
